vrijdag 18 april 2014

Radiostilte doorbreken

Hoe doorbreek je een  radiostilte die al bijna twee maanden duurt. Na de eerste maand van stilte, kwamen de eerste bezorgde reacties van meer en minder bekende contacten op Twitter en Facebook. Het ging daarbij niet eens alleen om bezorgdheid, maar ook om het feit dat ik word gemist op Twitter en Facebook. Je zou bijna het gevoel krijgen “populair” te zijn. Maar zelfs familieleden blijkt het op te vallen. Ook zij volgen mijn wandelgangen via mijn blog. Met een wijd verspreide familie is een blog ideaal om je (verre) familieleden op de hoogte te houden. Zij kennen mij en weten … als Margriet stil is, dan moet er wel iets aan de hand zijn.


Er is inderdaad van alles aan de hand. Gelukkig geen “mislukte operatie” of fikse complicaties. Ik ben uiterst tevreden over het resultaat. Geen afgestorven weefsel en ook geen weigerend bloedvat. De wonden waren vrij snel dicht (kleine plekjes wat later). Zelfs de plastisch chirurg was onder in druk, niet alleen van haar eigen prestatie maar zeker ook wat mijn lichaam doet met littekens. Ik wist al bij voorbaat dat het goed zou komen met de littekens. Noem het maar ervaring. Inmiddels zijn er echter wel wat mankementen in het voorspoedige verloop van mijn verdere herstel. Maar daarover later. Eerst moet ik een uitleg geven over mijn radiostilte. Ik heb het gewoon druk met iets enorm belangrijks  met een enorme nieuwswaarde. Over het belang van deze nieuwswaarde  verschillen overigens de meningen hier in huis. Mijn gezin heeft er namelijk vooral last van.

Op de een of andere manier heb ik een lastig dingetje opgelopen, een “handicap” (letterlijk en figuurlijk). Manlief en kinderen noemen het niets minder dan een verslaving. Ik moet zeggen dat ze gelijk hebben. Maar het is ook zó leuk! Een uit de hand lopende hobby, aangemoedigd en gevoed door een oude – noem het maar – “ADHD upgrade met virus Professional Plus 2022”.

Als ADHD-er maak ik met regelmaat een zekere vorm van ”hyperfocus” mee. Als ik ergens mee bezig ben (vooral als het voor mij leuk of boeiend is) weet ik doorgaans niet van ophouden. Maar deze handicap heeft op een onbewaakt moment, ongevraagd en autonoom een ongekende upgrade ondergaan. De opties stoppen en tijdsbesef zijn uitgeschakeld. Als Gert-Jan bijvoorbeeld zegt “we gaan naar bed” (geloof me, dan is al laat zat), is mijn antwoord “nog vijf minuutjes”. Het eerstvolgende moment dat ik mij realiseer hoe laat het is, is minstens drie uur verder … dan blijkt het opeens vier uur in de nacht (of later en blijkt het al licht te worden).
Ter vergelijking, een jaar geleden ging ik nog “met de kippen op stok” (of vroeger).

Mijn nieuwe tijdverdrijf heeft te maken met mijn familie. Een GROTE familie. In mijn tienerjaren heb ik eens met mijn zusje een optelsom gemaakt van alle neven en nichten en achterneefjes en ‑nichtjes die we op dat moment hadden. Vanuit ons gezin alleen waren dat er toen zo’n 125 verspreid over slechts 2 ½ generatie van vader en moeder. Mijn moeder was de jongste van elf kinderen met 20 jaar tussen haar en haar oudste halfzus. Pa was de een na oudste van zeven kinderen. Wij hebben achternichtjes (met kinderen) die ouder zijn dan wijzelf.

Over onze voorouders was veel uitgezocht en op papier gezet. Een broer van mijn moeder heeft vele uren in kerkelijke en gemeentelijke archieven doorgebracht in tijden dat het internet nog weinig antwoorden gaf. Dat is tegenwoordig anders en dat heb ik ontdekt. De stamboom van mijn moeders familie ging al terug tot de eerste helft van de vijftiende eeuw. De familie “Van der Bijl” is enorm met vele takken. Er is zelfs een familievereniging met een eigen website waarop de stamboom is te vinden. Maar op die website wordt ook de herkomst van de familienaam verteld. Hoe de eerste “Jan Bijl” aan zijn naam kwam. 

Je leest het hier: Kwade Wouter en Jan Bijl

 

Er is zelfs een soort van stripboek over gemaakt. Het verhaal is te vinden in oud-Nederlands: Volksverhaal - Heren van Egmond en Jan Byl en zijn broers


De geschiedenis gaat over 4 broers en Kwade Wouter van Egmond. Vanaf het eerste moment dat ik las over de herkomst van mijn moeders achternaam in een tijd waar een achternaam nog was voorbehouden aan de adel, de edellieden  en  jonkvrouwen was ik verkocht en trots een “halve/kwart Bijl” te zijn. Onze stamboom hield weliswaar op rond 1500 maar deze vertelling was voor mij bewijs genoeg  dat er ook in 1205 al voorouders rondliepen. Uit het genealogisch onderzoek naar de naam “Van der Bijl” kwam de genealoge terecht in Egmond (-Binnen, aan den Hoef etc). De uitbreiding van onze stamboom bracht mij opeens in Egmond.

Ik ben bekend met Egmond. Een van de zeven zussen van mijn moeder was huisdame van vele pastoors. Ze kwam terecht in Bussum waar tante een riant onderkomen had. Na een hartinfarct werd haar toenmalige werkgever/pastoor overgeplaatst naar een rustiger pastorie, het werd Egmond-Binnen en tante ging mee. Het was voor tante behoorlijk saai vergeleken met haar oude omgeving. Ik ging er nog wel eens met mij een andere zus van mijn moeder op visite. Ik herinner me nog de glaasjes“bessenjenever” (ik was 18) uit de voorraad van pastoor Klück waarbij ik hem voor de grap wijsmaakte (ik dacht dat hij wist dat ’t een geintje was) dat het cassis was … Anderhalf jaar geleden hadden we er nog een familiedag aan het strand zodat onze allerlaatste tante – het enige “Bijltje” nog in leven – erbij kon zijn. Een week waren we opnieuw in Egmond-Binnen. Tante was slechts een paar dagen na ons samenzijn totaal onverwacht overleden.

Toen ik begon met mijn digitale stamboom had ik geen enkel vermoeden van wat ik zou ontdekken.
Ja, echt. Ik ben een rechtstreekse afstammelinge van de vrouw van de kleinzoon van Kwade Wouter, Heer van Egmond … suf hè … veel gaver zou zijn “rechtstreekse bloedverwant van Kwade Wouter van Egmond”. Want hij was niet zo “kwaad”. Blijkbaar was hij hartstikke populair bij de Egmondenaren. Het blijft echter bij een aangetrouwd verwantschap via zijn kleinzoon.

Wat jammer dat tante dit niet meer heeft geweten. De Bijltjes hielden van een goed verhaal. Tante zou zich een bult hebben gelachen. Jarenlang woonde ze in Egmond, zo dicht bij onze voorouders, begraven in de Abdij van Egmond.
Dan zijn er nog de andere “toevalligheden” waarmee onze stamboom aan elkaar hangt. Op vele belangrijke punten staat er steevast een “Margriet” . Die naam kom je nu amper tegen. In onze stamboom als je eenmaal terug in de tijd bent voorbij 1450, dan maken de ‘Margrietjes’ de dienst uit. De Marijtje’s en Maritgen’s heten opeens “Margriet”. Is dat toeval? Tuurlijk, net als Kwade Wouter die jarig was op (hoe kan het ook anders) … 12 september.

Dus lieve familieleden (Bijltjes-verwanten), met zijn allen zijn wij zo goed als rechtstreeks verwant met Kwade Wouter. Zouden “onze Bijltjes” zulke verhalen vertellers zijn geweest gewoon omdat hun voorhouders zo “spannend” waren?

Ik kwam op meer verwantschappen. Ook broer Frank blijkt een bijzondere overeenkomst/connectie in de namen van voorouders te hebben, een helemaal aan het begin van onze stamboom (althans voor zover ik die heb ingevoerd). Ik stuurde hem een berichtje en zei “Frank, jij bent een rechtstreekse afstammeling van Francus der Franken [57 BC). Onlangs stuurde hij een krantenbericht waarin hij genoemd werd en tot “saai” werd gebombardeerd in een zeker dagblad. Een ding is zeker, degene die dat schreef is duidelijk niet op de hoogte …

Je zou bijna denken … vele jaren geleden ging grote mijn grote broer op kamers in Leiden. Zijn tweede adres werd de Herestraat. Deze werd door zijn vrienden spoedig omgedoopt tot “de Grote Heer” … Zijn huwelijk stond in het teken van “Caesar en Cleopatra”. Vrienden schreven ter plekke een lied op de muziek van het “Slavenkoor”, gekleed als slaven zongen ze het bruidspaar toe. Allemaal toeval, maar toch. Het zegt iets over zijn uitstraling en vriendschappen. En ik, ach ik gedraag me al mijn hele leven als een prinses. Het zit er gewoon in, met naam en al.

Wat de geloofwaardigheid betreft … tja, kronieken en geschriften, de jaartallen kloppen lang niet altijd. Kinderen werden met de regelmaat van de klok buitenechtelijk verwerkt en lang niet altijd is duidelijk wie nu wel of niet de echte ouders van bepaalde voorouders zijn geweest. Kleinkinderen die voor hun ouders of grootouders  lijken te zijn geboren (soms zelfs overleden). Of een leeftijdsverschil van slechts een jaar of vijf tussen ouder en kind. Maar het mag mijn pret niet drukken.

Ik val van de ene verbazing in de andere. Achternamen die ik aan alle kanten voorbij zie komen, zijn de namen van vroegere klasgenoten. Het ziet er naar uit dat heel Voorschoten (met wortels naar 1700) familie van elkaar is inclusief alle Van Duivenvoorde’s en Van Wassenaer’s. De adel druipt er duidelijk van af. Jullie moeten weten dat mijn (onze) trouwfoto’s zijn gemaakt in en om Kasteel Duivenvoorde. Ik wist toen nog van niets, maar dat ik ook nog perse wilde trouwen in het voormalige huis van de Schout, het Baljuwhuis. Het lijkt allemaal zo te moeten zijn.

Mijn overgrootvader ‘Van der Peet’ trouwde overigens ook mogelijk ‘spannend/historisch’. Stiekem hopen we al zo lang (maar we ontdekken geen link) afstammelingen te zijn van de Toledo’s uit Spanje. Mijn overgrootmoeder was “Lucia van Toledo”. Binnen papa’s familie zijn er uiterlijke kenmerken waarbij het niemand zou verbazen als er zou worden aangetoond dat er ‘Moren’ bloed door onze aderen stroomt.
Per toeval vond ik tijdens mijn speurtocht naar voorouders en verrassende verwantschappen die ene naam die ik in al mijn verwachtingen niet had ingecalculeerd … “de Roos”. De moeder van Gert-Jan (ja ja, mijn vent) was een Zeeuwse “Roos”. Aangezien deze “de Roos” zelfs niet in de buurt van de Zuid-Hollandse eilanden of Zeeland had geleefd, maar gewoon in de regio waar ik opgroeide was de waarschijnlijkheid van een mogelijke familieband vrijwel uitgesloten. Toch overheerste mijn voorgevoel. Dat er een voorvoegsel bij deze “Roos” hoorde (de), bracht mij niet aan het twijfelen. Zeker in de jaren nadat een familienaam gebruikelijk werd, werden er de vreemdste capriolen uitgehaald en verzonnen. Alarmbellen gingen af.
Sindsdien lijkt het alsof er in mijn hoofd en systeem een software upgrade (met virus) is uitgevoerd. Hyperfocus Ultimate Professional 2022 nam het stuur over en gedraagt zich sindsdien als een pitbull die niet meer los laat.

Het was puur toeval. Ik kreeg een berichtje op Twitter van iemand die ik pas ken sinds ik vorig jaar “viraal” ging met mijn blog. Ik kreeg toen nieuwe, meestal digitale, vrienden en vriendinnetjes. We hadden zelfs een real-life ontmoeting op het Haagse strand. Hij stuurde een berichtje nadat ik een foto plaatste van mijn vader en zijn kleuterklas (1931). Bij het lezen van mijn meisjesnaam ging bij hem een belletje af omdat hij wist van mijn herkomst uit Voorschoten. Zijn berichtje luidde “volgens mij zijn wij familie”. Zijn opa trouwde met een nichtje van mijn opa. Hun beide vaders waren broers. Zo blijken mijn twittervriend in ik dezelfde “betovergrootouders te hebben”. Ik was benieuwd naar daaruit voortvloeiende verwantschappen en voegde deze tak toe aan de stamboom.

Ook daar de toevalligheden. Een dochter met dezelfde voornaam. Zijn voorouder die met ‘de Roos’ trouwde’ ging onder de vrouwelijke naamvariant van onze zoon. Zij was jarig op dezelfde dag als onze dochter. Allemaal toeval, maar toch.

De kruisverbanden waardoor allerlei families door elkaar schuiven, maken het verwarrend op zijn minst. Een bewijs voor een verwantschap met de voorouders van Gert-Jan anders dan via hem had ik nog niet gevonden. De pitbull liet echter niet los.

Op een avond nadat ik mij gereed maakte om naar bed te gaan, kreeg ik nog even een “snel” ideetje. Ik ging terug naar mijn laptop, zocht nog wat naar feiten en fouten en haalde een trucje uit in mijn digitale familiebestand. Ik ontkoppelde Gert-Jan als mijn echtgenoot. Zeg maar een “digitale scheiding”. Ik klikte op ons verwantschap en … voilà. Een nicht van mijn opa (Van der Peet) huwde een zekere ”S”. Een stuk of vier generaties verder, huwde de zus van de vierde zoon van zoon een zekere Jacob Roos. Jacob had een broer en van daaruit gaat het regelrecht van vader op zoon tot aan de laatste “Roos” op de 21e positie.

Daar komt ‘ie lieve lezers, vrienden en familie: de prijsvraag! ALTIJD PRIJS. Wie staat er op de 22e plaats?

Ik twijfel er niet aan dat de vertrouwde en herkenbare namen die ik steevast tegenkom en horen bij vele klasgenoten en kennissen uit mijn jeugd allemaal verwanten zijn van mijn familie. De Van Duivenvoordes, de Van Wassenaers (in velerlei schrijfwijzen), van Haestrecht, den Hollander, Raephorst, Groen, Gerritse, Van Leeuwen, Van der Werf, Haesbrouck, Paardekoper, Oudshoorn, Ruijchrock, Roosenburch, van Alkemade, van der Burch, van der Ploeg(h), van der (S)Zalm, natuurlijk van der Val(c)k, van Geldorp, (van) Remmerswael, van Tol, van Toledo. Het zijn maar wat achternamen. Maar wie zijn wortels heeft in Voorschoten of omgeving … ‘tis vast familie. Allemaal Voorschoten, Wassenaar, Hazerswoude e.o. Stuk voor stuk grote Rooms-Katholieke gezinnen met veel kinderen en veel nageslacht.

Het blijft natuurlijk niet bij een verwantschap met Kwade Wouter, Anna van Buren en mijn eigen vent. Hoeveel verrassingen ga ik nog krijgen? Ergens anders in de stamboom kwam ik zelfs een link tegen naar Anna van Buren en Willem I van Oranje Nassau’. Zou ik niet ergens aanspraak op kunnen maken?
In ieder geval gaan we rechtstreeks terug (van vader op zoon/moeder op dochter en varianten maar altijd bloedverwant) naar Francus der Franken. Daartussen zitten bekende namen. Adelheid “zus en zo”, Van Brederode, van Teylingen, Karel de Grote, Karel de Stamelaar, Lodewijk I, II, Van Holland, de Luxembourg, de Namur en ga zo maar door.

Een ding is zeker, ik ben nog lang niet klaar met zoeken naar verrassingen, mijn nieuwsgierigheid is nog veel te sterk. Als er bijzonderheden opduiken, laat ik het weten. Maar ik moet mij los wrikken van mijn laptop en stamboom. Mijn lichaam heeft het nodig. Daarover meer in het volgende blog.

3 opmerkingen :

  1. Leuk gedaan toch maar de Bijl's zijn niet verwant aan kwade Wouter , wel zijn het welgeboren mannen nadat ze Wouter hadden bevrijd uit Heemskerk.

    Het Hollandse Kastelenteam

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Jammer dat deze reactie anoniem is, een verwantschap is een breed begrip. Ook aangetrouwd, "broer/zus/vader/moeder/echtgeno(o)t(e) van" telt mee bij bepaling van verwantschap. Ik snap ook wel dat het geen "bloed" verwantschap is.
      Verwantschap loopt via Van Brederode (gehuwd met kleinzoon van Wouter).

      Verwijderen
    2. Mijn overgrootvader Van der Bijl huwde met Johanna Elisabeth Gerritse. Haar vader was een Van der Salm. Terug in de tijd via de geslachten Van Oegstgeest en Hodenpijl, Van Heemstede en Van Brederode komen we via een zus en een huwelijk terecht bij ... Van Egmond.
      De tussenliggende generaties Van der Bijl zijn misschien niet rechtstreeks verwant met Kwade Wouter maar voor onze familielijn is er wel degelijk een verwantschap aan te tonen. Voor zover de feiten, gegevens etc. een beetje kloppen.

      Verwijderen